Dijkversterking Arcen
Arcen is een karakteristiek middeleeuws dorp gelegen aan de Maas. Om het dorp in de toekomst te beschermen tegen hoogwater, wordt er een waterkering aangelegd. In het historische deel van het dorp wordt deze uitgevoerd als een zelfsluitende kering, in de vorm van de Vlotterkering®. Wat dit project extra bijzonder maakt, is dat een groot deel van de kering door privé tuinen loopt. Bij het ontwerp is rekening gehouden met het uitzicht vanuit de tuinen en de omgeving op de Maas. In verschillende gebieden krijgt de kering een eigen uitstraling of vorm, waardoor het ontwerp goed aansluit bij de omgeving. Op dit moment werken we aan de verdere uitwerking van het plan.
- Locatie
- Arcen, Limburg, Nederland
- Periode
- 2023 - heden
- Opdrachtgever
- Waterschap Limburg
- Samenwerking
- Dura Vermeer, Ploegam, H+N+S landschapsarchitecten, NEXT architecten,
Identiteit van Arcen als basis voor het ontwerp
Het landschap rond Arcen is gevormd door de werking van de Maas. Onder invloed van uitschuring en sedimentatie van de rivier zijn in het verleden hoge gronden, rivierterrassen en laagtes ontstaan in het gebied. Het Raadhuisplein is het levendige historische hart van het dorp. Samen met de Schanstoren, kasteel Arcen en de watermolen geven deze plekken het dorp zijn bijzondere historische karakter. De Hertog-Jan proeverij en brouwerij is daarnaast een toeristische trekpleister die mensen vanuit heel het land naar de regio trekt. De combinatie van landschap en geschiedenis maakt Arcen tot een geliefde toeristische bestemming.
Kenmerkend voor Arcen is de fijnzinnige wijze waarop landschap, historie en toerisme bij elkaar komen. Er is daarbij gebruik gemaakt van hoogwaardige materialen en een grote mate van detail.
De waterkering wordt in dit project verdeeld in drie gebieden, elk met een eigen uitstraling. In Arcen Noord wordt de waterkering onderdeel van het landelijke landschap en komt het in de vorm van een dijk. Arcen Midden krijgt een zelfsluitende waterkering, waarbij het historische gedeelte van de stad wordt vormgegeven als vestingmuur. In Arcen Zuid maakt de waterkering deel uit van de historische dorpsomgeving, samen met het Schanstorenplein, de watermolen en kasteel Arcen. Hier bestaat de kering deels uit een dijk, deels uit een kasteelmuur, en verdwijnt hij uiteindelijk in de hogere grond achter het dorp.
Arcen Midden
Arcen Midden krijgt een waterkering die het cultuurhistorisch karakter en de toeristische aantrekkelijkheid van Arcen versterkt én zodanig is ingepast dat bewoners en ondernemers tevreden zijn. De Vlotterkering® wordt op dit deel van de kering toegepast. Dit is een zelfsluitend systeem met scharnierende klep, welke volledig is geïntegreerd in de tuinen. Dit maakt een onbelemmerd zicht op de Maas en gebruik van de tuinen en terrassen mogelijk.
De klep van de Vlotterkering® kan op maat worden ingericht met diverse materiaalsoorten, van verharding tot sedum en gras (zie opties in bijlage 6). Zo vormt de waterkering een logisch geheel met de rest van de tuin of het terras en is de afwerking (ook in de toekomst) aanpasbaar aan individuele wensen.
Wijmarsche watermolen
In de tenderfase is een integraal ontwerp opgesteld voor het gebied rondom de Wijmarsche watermolen. De watermolen, beek en uitmonding in de Maas zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De omgeving van de watermolen, de vispassage en de kistdam met gemaal vormen één geheel. Met gemetselde wanden (met rollaag en sierhekwerk) vormen het gemaal en de uitstroom van de beek een vanzelfsprekend onderdeel van het historische ensemble.
Aan de binnendijkse zijde wordt het grootste deel van de kistdam weggewerkt in een groen talud. Hierdoor is de kistdamwand over een grote lengte niet zichtbaar.
Het terras van De IJsvogel is volledig vernieuwd. Vanachter de natuurstenen muur is het water van de vispassage goed te beleven. Een sierlijke stalen brug vormt de verbinding met de overzijde van het water.
Vanwege nieuwe uitgangspunten zal het ontwerp in de uitwerking worden herzien.
Omgeving Schanstorenplein
Het Schanstorenplein vormt de toegangspoort tot de vesting Arcen. We verbeteren de functionaliteit van het plein en laten ons inspireren door het contrast tussen het binnen- en buitengebied van de vesting, evenals de unieke beleving van de Maas. Onze ontwerpkeuzes benadrukken het historische karakter van deze dorpsentree, zodat de Schanstoren nog beter tot zijn recht komt.
De dam in de Kurversgraaf, die de voormalige vestinggracht overspant, markeert de overgang tussen de historische waterkering en de omliggende groene omgeving. Met een nieuw netwerk van wandelpaden versterken we deze locatie, waardoor het een belangrijk knooppunt wordt in het routenetwerk van Arcen.
Belevingsplekken
Bij de groene dijken geven we de waterkerende hoogte op belevingsplekken waar je de dijk kruist vorm door een betonnen vloerplaat met NAP-aanduiding. De nieuwe waterkering is zo niet alleen een vanzelfsprekend onderdeel van het landschap, maar ook herkenbaar als waterkering.
